
Het volgende verhaal is een verhaal over gastvrijheid en schoonheid in het Zwitserse Agrafa-gebergte van Griekenland.
Vasilis Tsantilas, voormalig burgemeester van een gemeente in de bergachtige regio Agrafa in het zuiden van Thessalië, werd ontmoet op een zomerbijeenkomst. Tijdens het gesprek nodigde dhr. Tsantilas hem uit om de schoonheid van zijn vaderland te komen bekijken. Bij zulke evenementen worden vaak plannen gemaakt, die later in stilte worden begraven. Deze keer was het anders. De uitnodiging werd concreet gemaakt, wat leidde tot een reis naar Karditsa, de provinciehoofdstad van het Agrafa-gebergte.
Vasilis, die snel een bekende figuur werd, is 67 jaar oud, lang, slank, vriendelijk en erg populair bij de lokale bevolking. Het feit dat hij 40 jaar voorzitter was van de Agrafa Villages Association opende alle deuren. Hij is trots op zijn vaderland en wilde er in drie dagen zoveel mogelijk van laten zien. Slechts enkele van de vele bezienswaardigheden kunnen hier worden uitgelicht, hoewel er gemakkelijk een hele reisgids over de regio geschreven zou kunnen worden.
Het Agrafa-gebergte scheidt het zuiden van Thessalië van het noorden van centraal Griekenland. De hoogste piek is Tymfristos, op 2.315 meter boven zeeniveau. De inwoners leven voornamelijk van veeteelt en wijn- en honingproductie. De belangrijkste attractie is het Plastiras-stuwmeer, op 810 meter boven zeeniveau. Hoewel toerisme ook belangrijk is voor de lokale economie, is het gebied niet overbevolkt en wordt het beschouwd als een insidertip met slechts een klein aantal buitenlandse bezoekers.
Het hart van Agrafa, Griekenland verkennen
De verkenning van de regio Agrafa begon in het Thessalische deel met een bezoek aan het archeologisch museum in Karditsa. Het is gehuisvest in een chique nieuw gebouw en presenteert vondsten uit de prehistorie tot de Byzantijnse periode. De directeur van het museum, de heer Vousaksakis, gaf een professionele en gedetailleerde rondleiding en hier en daar ontstonden gesprekken over individuele tentoonstellingen. De trots van het museum is een bronzen beeld van de god Apollo. Een kaart toont het Thessalische deel van de Agrafa met zijn monumenten en archeologische vindplaatsen.
Tijdens de rit naar Mavromati, de geboorteplaats van de Griekse held Karaiskakis, werd de betekenis van de naam "Agrafa" besproken. Vasilis legde uit: "We werden toen nauwelijks beïnvloed door de Turkse overheersing. We hoefden geen belasting te betalen en stonden daarom niet geregistreerd in de belastingregisters van de bezetters. Daar komt de naam Agrafa vandaan - de niet-geregistreerde."
Na een kort bezoek aan het Karaiskakis Museum, waar de wapens en uitrusting van de verzetsstrijders werden tentoongesteld, ging de tour verder naar het klooster van Agios Georgios.
Het bijna 1000 jaar oude klooster ligt heel dicht bij Mavromati. Het bood een pittoresk tafereel, met een jonge non die een kudde geiten naar de stallen leidde. Op de binnenplaats van het klooster heetten de abdis Miriam en twee van haar zussen ons hartelijk welkom. Moeder Miriam komt uit Keulen en is de enige Duitse abdis van een orthodox klooster in Griekenland.
Op een schaduwrijke plek met een prachtig uitzicht op de bergen rondom het klooster bood ze koffie en zoetigheden aan en vertelde ze het verhaal over hoe ze na haar pensionering bij het klooster kwam en tot abdis werd gekozen. Daarna gaf ze een rondleiding door haar middeleeuwse kerk: de iconostase is handgemaakt, het hout is zwart van het roet van de kaarsen en wierook; muurschilderingen bedekken het hele interieur. Na een gesprek over God en de wereld werd er hartelijk afscheid genomen en werd er een volgend bezoek beloofd.
Op weg naar het Fanari-fort zorgde het restaurant van de gebroeders Chalili, dat u aan de kant van de weg voor het dorp Charma vindt, voor verfrissing: grote porties eten van goede kwaliteit, met name Tsalafouti, een regionaal voorgerecht gemaakt van schapen- en geitenmelk.
Het Fanari-fort torent hoog uit boven het gelijknamige dorp. Het werd gebouwd in de 13e eeuw. Helaas was een bezoek onmogelijk omdat de catastrofale regenval in oktober 2023 de toegangsweg had weggespoeld.
De eerste dag van de reis werd afgesloten met een glas wijn in Karditsa, gedeeld met Vasilis' vrouw Charoula.
De volgende ochtend ging de route verder naar Mesonikolas. Een bezoek aan de Karamitros-wijnmakerij stond op het programma. Senior bazen Ioannis en Ioanna Karamitros presenteren hun schatten: champagne, tsipouro en wijnen die indrukwekkend worden tentoongesteld in discreet verlichte muurnissen, en een smaakvol ingerichte kleine kamer voor proeverijen. "Onze zoon Georgios, die verderop in de vallei de productie van witte wijn verzorgt, is verantwoordelijk voor de decoratie", vertrouwde Ioannis toe.
Een aanbod om zo kort na het ontbijt wijn te proeven werd lachend afgewezen, hoewel de geheimen van de wijnproductie gretig werden geabsorbeerd. De wijnmakerij, met zijn enorme roestvrijstalen tanks van 10.000 liter, de bottelmachine en de houten vaten in de twee wijnkelders, onthult de toewijding van de familie Karamitros aan hun vak. Opvallend is dat er Chinese karakters te zien zijn op twee van de vaten die door een Chinees echtpaar zijn gekocht en ter plekke zijn achtergelaten om verder te rijpen. De vele certificaten en onderscheidingen voor de wijnen van de familie Karamitros worden niet tentoongesteld, maar worden opgestapeld in dozen naast de bottelmachine bewaard.
De wijnen hebben interessante namen: Snob, Paradise Can Wait, Tales of Blood, The Lady of the Lake, etc. Het bezoek eindigde met een paar druiven die van de pergola buiten werden geplukt.
Op weg naar Morfovouni (Mooie Berg) beschrijft Vasilis de kenmerken van de Agrafiots: "We zijn vriendelijk tegen vreemden, gastvrij, patriottisch, hardwerkend en [gericht op het gezin]... we haten het ook om schulden te maken."
In Morfovouni verwelkomde de onlangs herkozen burgemeester van de gemeente Limni Plastiras, Panagiotis Nanos, de bezoekers op het kantoor van de burgemeester. Het gesprek ging over toerisme, waarbij de heer Nanos de bestaande infrastructuur van de regio benadrukte, zoals hotels, pensions en restaurants. Tijdens zijn nieuwe ambtstermijn moeten er strandresorts en campings worden gebouwd aan de oevers van het Plastiras-meer en moet het bestaande netwerk van wandelpaden worden uitgebreid.
Na het interview liet de heer Nanos een interessant project zien, een kunstenaarspark dat is aangelegd op een heuvel bij het dorp. De achtergrond zijn de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog, toen Italiaanse en later Duitse soldaten Agrafa bezetten. Onder het motto "Vrede en Verzoening" hebben Griekse, Italiaanse en Duitse kunstenaars werken gemaakt die in de open lucht bewonderd kunnen worden.
Avonturen in het Agrafa-gebergte
Een reis naar het Plastiras-stuwmeer volgde, met regelmatige stops om van het uitzicht te genieten en foto's te maken. Het meer is meer dan 13 km lang, tot ongeveer vier km breed en beslaat een oppervlakte van ongeveer 22 km². De dam werd voltooid in 1962 en is meer dan 80 m hoog. Het water wordt gebruikt om de steden Karditsa en Larisa te bevoorraden. Zonder het water van het meer zou de landbouw in de Thessalische vlakte, de graanschuur van Griekenland, ondenkbaar zijn.
Een kleurrijk tafereel aan de oever van het meer bij het dorp Kalivia trok de aandacht, wat leidde tot een bezoek aan Tavropos, vernoemd naar een zijrivier van het stuwmeer. Hier is het mogelijk om fietsen, waterfietsen en kano's te huren, evenals het meer te verkennen op een catamaran of uw boogschietvaardigheden op de proef te stellen.
Gesprekken met lokale medewerkers lieten zien dat het hoogseizoen voor toeristen in de wintermaanden is. De rustige omgeving, met jonge toeristen die zich voorbereiden op excursies naar het meer en paarden die rustig in de buurt grazen, zorgde voor een rustige sfeer.
Agrafa in Griekenland bestaat uit contrasten. Kale bergruggen, gemengde bossen en grote meren maken het gebied aantrekkelijk voor vakantiegangers in alle seizoenen. Na het oversteken van de 200 m lange damwand leidde de route terug naar de bergen en de berghut "Agrafon", gelegen op een hoogte van ongeveer 1.700 m.
Direct voor de hut liggen grote sparrenstammen te wachten om gezaagd en gespleten te worden. De winter staat voor de deur. De hut was druk met jongeren en vriendelijke honden (hoewel het niet is toegestaan om je eigen hond mee te nemen naar de hut.) De vondsten van paddenstoelenplukkers werden zorgvuldig gecontroleerd op eetbaarheid met behulp van literatuur en internet.
Sommige jonge Grieken droegen T-shirts met de slogan "Save Agrafa" erop gedrukt. Dit verwees naar een plan om windturbines te plaatsen bij de hut om energie op te wekken, een project dat op weerstand stuit in het hele gebied.
Vasilis ging verder op het onderwerp in: de windturbines zouden niet alleen bij de berghut worden geplaatst, maar ook op de hele bergkam van de topregio. "Dit zal de prachtige natuur bederven en zal zeker een negatieve impact hebben op het toerisme", aldus Vasilis.
De reis ging verder naar het bergdorp Amarantos voor een ontmoeting met de lokale burgemeester, die ook voorzitter is van de lokale wandelvereniging.
In Amarantos had de plaatselijke herberg een gezellige sfeer die deed denken aan pubs en tavernes in Engeland of Duitsland. Rustiek meubilair, hout zover het oog reikt, bierglazen op tafel - alleen de Griekse muziek was anders. Thomas, de gastheer in een houthakkershemd, grilde souvlakia in de open haard en serveerde zelfgekweekte tomaten. Burgemeester Antonis Papadokos besprak de vele wandelpaden in de regio, waaronder de Europese langeafstandswandelroute E4.
De E4 loopt door de bergen, maar er zijn ook rondwandelpaden van verschillende lengtes en moeilijkheidsgraden. Naast de flora en fauna zijn er ook tal van oude stenen bruggen te ontdekken, waar het gebied beroemd om is.
"Het beste is om een kijkje te nemen op de website van de Karditsa Hiking Club. Daar vindt u kaarten, trekkingroutes en rondwandelpaden. U kunt de routes als GPX-bestanden downloaden op uw mobiele telefoon en er veilig doorheen navigeren", legde Antonis uit.
De derde dag begon met een bezoek aan de acropolis van Kallithiro. Hier stond ooit een trots fort, waarvan alleen het onderste deel van de buitenmuren en de torens nog over zijn. Het werd gebouwd in de 4e eeuw v.Chr. en werd bewoond tot 27 n.Chr.
De route liep verder over smalle landweggetjes naar het Smokovo-stuwmeer, dat ongeveer 10 km lang is. De naam komt van de Slavische bewoners die zich hier ooit vestigden. Het stuwmeer wordt omringd door een zacht glooiend landschap, waar herders de weelderige groene weiden gebruiken om hun dieren te laten grazen.
Het Smokovo-stuwmeer voorziet de omliggende dorpen en steden op de Thessalische vlakte van water, en met name de landbouw profiteert ervan. Het biedt een prachtig gezicht, omringd door bossen en maquis, het water glinstert in het zonlicht.
Een rit terug de bergen in richting Rentina bood een contrasterende route. De weg slingerde kilometerslang langs de helling van een kloof tot aan het Assumption Monastery, waar de abdis de bezoekers verwelkomde en de geschiedenis van het klooster vertelde, inclusief de eeuwenoude muurschilderingen, waardevolle iconen, een met de hand gesneden iconostase en ivoor inlegwerk.
Culturele ontdekkingen en lokale tradities
De dag werd afgesloten met een bezoek aan de nabijgelegen kerk van Agios Nicholaos in Rentina, waar pater Nicholaos een gedetailleerde rondleiding gaf door het rijkelijk ingerichte interieur, met als hoogtepunt een blik op de glinsterende kerkschat, veilig beschermd achter afgesloten deuren.
De terugreis naar Karditsa omvatte een stop bij de thermale baden van Smokovo, waar bezoekers een stoombad of een sauna kunnen nemen, het hamambad kunnen gebruiken of kunnen genieten van het thermale water.
Verder gesprek met een groep lokale jongeren, waarvan de meesten de 'Save Agrafa'-T-shirts droegen, onthulde hun diepe bezorgdheid over het vooruitzicht dat het landschap zou worden verpest door windturbines.
Ten slotte wees Nikos Manoukas, de burgemeester van het dorp Kedros, de weg naar het folkloremuseum, waar lokale gids Christina de tentoonstellingen van gereedschappen en alledaagse gebruiksvoorwerpen uit verschillende tijdperken introduceerde. Een demonstratie van traditioneel weven door Meropi, een oude dorpeling die nog steeds het grote handweefgetouw kan bedienen, zorgde voor een boeiend einde van de tour. Meropi's vaardigheid en trots op haar werk lieten een blijvende indruk achter.
De tour door Agrafa eindigde hier, met een vraag die achterbleef: waarom bezoeken zo weinig buitenlanders dit authentieke deel van Griekenland, dat ondanks al zijn attracties nog grotendeels onaangetast is door het massatoerisme? Bezoekers zullen zeker onder de indruk zijn en zich thuis voelen tussen de gastvrije mensen van Agrafa.